UPADŁOŚĆ FIRMY JEDNOOSOBOWEJ

Do ogłoszenia upadłości działalności gospodarczej konieczny jest wniosek o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy, który składa się do sądu upadłościowego. Sądem upadłościowym jest sąd rejonowy – sąd gospodarczy właściwy dla głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika.  Wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić dłużnik lub każdy z jego wierzycieli osobistych.

W przypadku ogłoszenia upadłości działalności gospodarczej wierzyciele mają możliwość dochodzenia swoich wierzytelności wobec niewypłacalnego dłużnika wyłącznie w trybie postępowania upadłościowego poprzez zgłoszenie wierzytelności do Syndyka masy upadłości.

Majątek dłużnika, w tym także ten nabyty przez upadłego w trakcie trwania postępowania upadłościowego, staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego.

W przypadku ogłoszenia upadłości Sąd powołuje syndyka. Syndyk w postępowaniu upadłościowym dokonuje czynności w imieniu własnym, ale na rachunek upadłego. Do zadań syndyka należy objęcie majątku upadłego, zarządzanie nim, zabezpieczenie przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub zabraniem go przez osoby postronne oraz likwidacja majątku upadłego.

Upadłość firmy jednoosobowej, która zatrudnia pracowników daje możliwość rozwiązania umowy o pracę z pracownikami firmy, nawet jeżeli podlegają oni szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem. Jeżeli przedsiębiorca zatrudnia co najmniej 20 pracowników, powinien zastosować wobec zwalnianych uprawnienia przewidziane w ustawie o tzw. zwolnieniach grupowych i wypłacić im odprawy.

W przypadku zwolnienia grupowego, uregulowanego w ustawie o tzw. zwolnieniach grupowych (ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników) pracownikowi przysługuje odprawa pienieżna, której wysokość jest uzależniona  od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy.

Wynagrodzenie za pracę jest należnością ze stosunku pracy. Zgodnie z przepisami prawa upadłościowego syndyk zaspokaja wierzycieli z masy upadłości w kolejności oznaczonej w przepisach ustawy upadłościowej. Należności pracowników w dużej części należą do tzw. pierwszej kategorii (art. 342 ust. 1 pkt. 1 Prawa upadłościowego), która obejmuje przypadające za czas przed ogłoszeniem upadłości należności ze stosunku pracy. Jeżeli zatem wynagrodzenie stało się wymagalne przed dniem ogłoszenia upadłości pracodawcy, należności te winny podlegać zaspokojeniu w kat. I. 

Jeżeli jednak wynagrodzenie za pracę stało się wymagalne już po ogłoszeniu upadłości, roszczenia pracowników zostają zaliczone do kosztów postępowania upadłościowego.

Jeżeli wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub umowy o pracę zawartej na czas określony następuje z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, pracodawca może, w celu wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę, skrócić okres trzymiesięcznego wypowiedzenia, najwyżej jednak do 1 miesiąca. W takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia.

W razie ogłoszenia upadłości firmy jednoosobowej rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego jest dopuszczalne i zgodne z przepisami prawa pracy. Pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę. W razie niemożności zapewnienia w tym okresie innego zatrudnienia, pracownicy przysługują świadczenia określone w odrębnych przepisach. Okres pobierania tych świadczeń wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

W razie ogłoszenia upadłości działalności gospodarczej nie stosuje się przepisów art. 38, 39 i 41 Kodeksu Pracy ani przepisów szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę. W związku z tym  pracownik przestaje być chroniony, a pracodawca ma prawo rozwiązać z nim umowę niezależnie od długości trwania zwolnienia.

W przypadku rozwiązania przez pracodawcę umowy z pracownikiem przebywającym na zwolnieniu lekarskim, pracownikowi nadal przysługuje zasiłek chorobowy wypłacany przez ZUS.

W przypadku ogłoszenia upadłości działalności gospodarczej, osoby będące w wieku chronionym, które normalnie korzystają z ochrony przed wypowiedzeniem umowy o pracę, mogą zostać zwolnione przez pracodawcę.  Jeżeli jednak do dnia rozwiązania stosunku pracy z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, pracownik był zatrudniony  przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy i ukończył co najmniej 56 lat – kobieta oraz 61 lat – mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn – takiej osobie przysługuje prawo do świadczenia przedemerytalnego.

W terminie trzydziestu dni od dnia obwieszczenia postanowienia o zakończeniu postępowania upadłościowego upadły będący osobą fizyczną może złożyć wniosek o ustalenie planu spłaty wierzycieli i umorzenie pozostałej części zobowiązań, które nie zostały zaspokojone w postępowaniu upadłościowym. W terminie tym upadły będący osobą fizyczną może również złożyć wniosek o umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli.

Po ogłoszeniu upadłości upadły traci prawo zarządu oraz możliwość korzystania z mienia wchodzącego do masy upadłości i rozporządzania nim. Czynności takie są nieważne. Jedynym podmiotem uprawnionym do działania w imieniu upadłego jest Syndyk masy upadłości.